Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің (бұдан әрі – ҚР АК) 630-бабының 1 және 2-тармақтарына сәйкес Тапсырыс беруші шартта белгіленген мерзімдерде мердігермен бірге орындалған жұмысты қарап шығуға және қабылдауға міндетті. Кемшіліктер анықталған жағдайда Тапсырыс беруші бұл туралы мердігерге дереу хабарлауға міндетті.

Тапсырыс беруші жұмысты қабылдау кезінде табылған кемшіліктер туралы, егер олар қабылдау актісінде көрсетілген болса ғана мәлімдей алады. Бұл жағдайда тұтынушы жұмысты қарап шықпағандықтан және қабылдамағандықтан, сондықтан қабылдау актісіндегі кемшіліктер туралы көрсетпегендіктен, тұтынушы «тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 35-бабының 1 және 2-тармақтарында көзделген талаптарды қоя алмайды. «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» ҚР Заңының 35-бабының 3-тармағына сәйкес тұтынушы талап ете алмайды:

- кемшіліктерді тегін жою, жұмысты немесе қызметті өзгерту, төлем бөлігін қайтару;

- шарт осындай құқықты көздеген жағдайда тұтынушының кемшіліктерді жоюға жұмсаған шығыстарының өтемақысы;

- егер Орындаушы жұмыстағы немесе қызметтегі кемшіліктерді мерзімінде түзетпесе немесе олар соншалықты ауыр болса, оларды түзету мүмкін болмаса, шартты бұзу және залалды өтеу.

         Осыған байланысты, Орындаушы ұсынылған қызмет үшін соманың 50% қайтару туралы талапты қолданыстағы заңнамаға сәйкес қабылдамауға құқылы.

Ақмола облысы бойынша сауда және тұтынушылардың

құқықтарын қорғау департаменті

Қазақстанда ана мен баланы қорғау, әйелдердің құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейту – мемлекеттік саясаттың маңызды басымдықтарының бірі.

Ақмола облысында отбасыны қолдау, бала тәрбиесінде әкенің рөлін арттыру, гендерлік теңдік және әйелдердің қоғамдағы рөлін нығайтуға бағытталған бірқатар бастамалар жүзеге асырылуда.

Бұл мәселелердің маңыздылығы нақты сандармен дәлелденеді. Өткен жылы 3900 жас жұбайдың әр бесіншісі ажырасуы  туралы шешім қабылдаған. Негізгі себеп – мінездерінің сәйкеспеуі. Бұл көңіл көншітпейтін статистика қалыпты жағдайға айналып кетпеуі үшін отбасы және гендерлік саясатқа ерекше назар аудару қажет.

Қазақстанда қыркүйектің екінші жексенбісі – Отбасы күні ретінде белгіленді. Бұл мерекенің жарқын дәстүрлерінің бірі – «Мерейлі отбасы» ұлттық байқауы. Өткен жылы Ақмола облысынан 93 отбасы байқауға өтініш берген. Жалпы, бұл өңір әйелдер, отбасы және гендерлік теңдік мәселелерін ілгерілетуде айтарлықтай жетістіктерге жетті. Тек өткен жылы облыста үш мыңға жуық тұрғынды қамтыған 40-тан астам іс-шара ұйымдастырылды.

«Биыл көпбалалы, патронаттық және өмірлік қиын жағдайға тап болған отбасылар үшін кемінде 14 ресурстық іс-шара өткізу жоспарланған. Сонымен қатар 10-нан астам қиын жағдайдағы көпбалалы отбасыларға патронаттық көмек көрсетіледі, ата-аналармен жеке кездесулер ұйымдастырылады, психологиялық және қайырымдылық көмектер беріледі. Біз Ақмола өңірінің бір мың жасөспірімін «Бақытты отбасы» атты әлеуметтік роликтер байқауына қатыстыруды көздеп отырмыз», – деп атап өтті Ақмола облысы әкімінің орынбасары Досұлан Айтбаев.

Бүгінде облыста 910 мүшесі бар 54 әкелер кеңесі жұмыс істейді, 60-қа жуық клуб бар. Төрт аймақта алты дөңгелек үстел мен бес кездесу өткізіліп, онда «Әке – асқар тау» тақырыбы көтерілді.

«Бұл іс-шаралар аясында отбасы алдындағы жауапкершілікті сезіну, саналы әке болу, отбасын жоспарлау, сондай-ақ отбасын құруды кейінге қалдыратын ерлер жасын ұлғайту мәселелері талқыланады», – деді Досұлан Айтбаев.

Сонымен қатар, өңірде жүзден астам Аналар кеңесі жұмыс істейді.

Әйелдер аймақ дамуының ажырамас бөлігіне айналған. Бүгінде жергілікті атқарушы органдарда 1901 әйел еңбек етеді. Барлық деңгейдегі мәслихаттардағы 254 депутат болса, оның 73-і – әйел.

«Облыс әкімінің төрт орынбасарының біреуі – әйел. Сонымен бірге 20 аудан әкімінің біреуі әйел. Облыстық басқарма басшыларының 20-сының бесеуі, олардың 33 орынбасарының 11-і – әйел. 50 аудандық және қалалық әкім орынбасарларының тоғызын, 236 ауылдық және кенттік округ әкімдерінің 42-сін әйелдер құрайды. Сот органдарында 248 әйел қызмет атқарады, олардың 50-і – судья. Құқық қорғау органдарындағы әйелдер үлесі 13%-дан асады», – деп толықтырды Досұлан Айтбаев.

Жақын арада өңірде «әйелдердің саяси көшбасшылық мектебі» өз жұмысын бастайды.

«Бұл – көшбасшылық әлеуеті қалыптасқан әйелдерге мүмкіндік беретін оқыту тренингтері. Бағдарламаға олардың тәлімгерлігі, бизнесте, саясатта және бала тәрбиесінде табысқа жеткен нақты әйелдердің өмірлік тәжірибелері кіреді. Сондай-ақ әйелдер үлесін арттыруға бағытталған семинарлар ұйымдастырылады», – деді Досұлан Айтбаев.

Жас жұбайларға қаржылық сауаттылық курстарын өткізу жоспарланған.

«Біз «отбасының сақталуына не ықпал етеді?» тақырыбында әлеуметтік эксперимент және талдау жүргізуді, студенттер мен мектеп оқушылары арасында «Ересектерге үндеу» жазу байқауын өткізуді жоспарлап отырмыз. Бұл жұмыстарға отбасылық психологтар мен тәжірибелі заңгерлер міндетті түрде тартылады. Отбасыларға қарым-қатынас бойынша кеңес беріледі», – деп атап өтті спикер.

Отбасылардың өмір сүру сапасын арттыруда қолдау қызметтері маңызды рөл атқарады. Мысалы, Көкшетауда «Ақ босаға» отбасылық тәрбие және демалыс орталығы ашылды. Бұл жерде тұрғындар өз уақыттарын қызықты әрі шығармашылықпен өткізе алады. Орталықта аэробика залы, үстел теннисі, шахмат және тоғызқұмалақ үйірмелері, әкелер мен аналар кеңестері, психолог пен медиатор кабинеттері бар.

4

«Мемлекет гендерлік теңдікті сақтауға, әйелдер құқығын қорғауға және отбасы құндылықтарын нығайтуға әрдайым баса мән береді», – Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев.

Мемлекет басшысының бастамасымен жетекші билік органдарында әйелдерге арнайы квоталар берілді. Нәтижесінде, Парламент пен мәслихаттардағы әйелдер үлесі артты, бұл бағыттағы жұмыстар жалғасуда.

Қазіргі кезде Парламентте 28 әйел депутат бар, бұл жалпы депутаттар санының 18,9%-ы. Мәслихаттарда әйелдердің үлесі – 22,7%-ға (3 415 депутаттың 774-і) жетті.

Мемлекеттің 21 министрлігінде, денсаулық сақтау, еңбек және халықты әлеуметтік қорғау, мәдениет және ақпарат министрліктерінде 3 әйел министр, 8 вице-министр, 3 аппарат басшысы бар. Сонымен қатар, Қазақстан Республикасы Президентіне тікелей бағынышты және есеп беретін 14 мемлекеттік органда 6 әйел басшылық қызмет атқарады. Ел бойынша судья әйелдердің жалпы саны – 1 248 адам (53%).

2025 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша, мемлекеттік қызметтегі әйелдердің үлесі 55,8%-ға (84 482 мемлекеттік қызметшінің 47 158-і – әйелдер) жетті. Басшылық лауазымдардағы әйелдердің жалпы үлесі – 39,1% (23 947 басшының 9 363-і).

Сонымен қатар, Үкімет әйелдер кәсіпкерлігін дамытуға көп көңіл бөлуде. Шағын және орта бизнес иелерінің құрылымында әйел кәсіпкерлердің үлесі 48%-ға жетті.

Әйелдер кәсіпкерлігін қолдау мақсатында бірқатар бағдарламалар іске асып жатыр. Мәселен, «Даму» кәсіпкерлікті дамыту қоры қызмет еткен кезең ішінде 4,1 млрд теңге көлемінде 105 мыңнан астам әйелдің жобасына қолдау көрсетті.

Бүгінде әйелдердің тұрғын үй жағдайын жақсартуға арналған арнайы бағдарламалар бар. «Отбасы банк» пен Азия даму банкі бірлесіп, «Ұмай» ипотекалық бағдарламасын іске қосты. Үш жыл ішінде бұл бағдарлама 3 660 қазақстандық әйелге баспана сатып алуға көмектесті. Жалпы несие көлемі – 41,2 млрд теңге. Сондай-ақ, асыраушысынан айырылған әйелдер де енді мемлекеттік тұрғын үй алу кезегіне жеке санат ретінде енгізілетін болады.

Өткен жылғы ең маңызды оқиғаларының бірі – отбасылық-тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы заңның қабылдануы. Заңда қылмыстық жауапкершілік қатаңдатылып, отбасы институтын нығайту және тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу бойынша бірқатар нормалар бекітілді.

Президент тапсырмасы бойынша, Ішкі істер министрлігінің Әкімшілік полиция комитетінде «Отбасылық-тұрмыстық зорлық-зомбылықпен күрес және әйелдерді зорлық-зомбылықтан қорғау» басқармасы құрылды. Әйелдер мен кәмелетке толмағандарға қатысты жыныстық сипаттағы қылмыстарды тергеу үшін арнайы әйел тергеушілер тағайындалды (республика бойынша тергеу-жедел топтарына 280 әйел тергеуші енгізілді).

Әйелдерді зорлық-зомбылықтан қорғау жөніндегі инспекторлар 16 мың әйелдің құқығын қорғады.

Аталмыш заңдағы жаңашылдықтардың бірі – Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат Министрлігі үйлестіретін бірыңғай Отбасын қолдау орталықтары желісін құру. Осыған байланысты 2024 жылдың маусым айынан бастап мұндай орталықтардың саны 33-тен 104-ке дейін артты.

Қиын өмірлік жағдайға тап болған отбасыларды ерте анықтау мақсатында Мәдениет және ақпарат министрлігі (МАМ), Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі (ЕХӘҚМ), Ішкі істер министрлігі (ІІМ) және Денсаулық сақтау министрлігі (ДС) мамандарынан құралған мобильді жұмыс топтары құрылды.

Сонымен қатар, Қазақстан 1995 жылы Бейжің декларациясына қосылғаннан бері тұрақты гендерлік саясатты қалыптастыру бағытын нық ұстанып келеді. Ұлттық және халықаралық қағидалар бірдей назарға алынған. Осы мақсатта Қазақстанда Президент жанындағы Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссия жұмыс істейді.

Атап айтқанда, Ұлттық комиссия сарапшылары заң шығару процесіне белсенді түрде атсалысады. Олардың қатысуымен отбасылық-тұрмыстық құқықтар мен бостандықтарды және балаларды қорғауды қамтамасыз ететін 50-ден астам заңнамалық акт әзірленді.

Сондай-ақ, Ұлттық комиссияның сараптамалық топтары өңірлерді аралайды. 2024 жылы 2 мың әйел, оның ішінде 134 көпбалалы отбасы қамтылды. Жергілікті жерде мәселелерге кешенді талдау жасалып, өңірлік ерекшеліктер назарға алынып, шешімдер шығарылды.

«TechnoWomen» ұйымы мен халықаралық «Astana Hub» технопаркі серіктесіп, екінші жыл қатарынан жұмыссыз әйелдер мен декреттегі аналардың цифрлық біліктілігін арттыруға арналған «IT-Aiel» жобасын іске асырды. Оқыту бағдарламасынан өткен алғашқы түлектердің табысы 45%-ға өсті. Биыл цифрлық ғылымдар, киберқауіпсіздік және электрондық коммерция бойынша 18 мың қыз бен әйел білім алды.

Сондай-ақ, Ұлттық комиссияның тұрақты назарында репродуктивті денсаулықты қорғау, әйелдер кәсіпкерлігін дамыту және ауылдақ жерлердегі әйелдерді қолдау мәселелері бар.

2025 жылы да Әйелдер істері және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі Ұлттық комиссия алдына бірқатар маңызды міндеттер қойылды. Мемлекет басшысының тапсырмасымен комиссия саналы ата-ана мәдениетін арттыру, отбасы мен некенің маңызын нығайту, адамгершілік құндылықтарды дәріптеу бойынша шаралар атқарады.

2025 жыл гендерлік саясат саласындағы екі маңызды оқиғамен ерекшеленеді. Бірі – Бейжің декларациясының 30 жылдығы болса, екіншісі – БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің «Әйелдер. Бейбітшілік. Қауіпсіздік» 1325-резолюциясының 25 жылдығы. Бұл – әйелдер құқығын арттыру және гендерлік теңдікті қамтамасыз етуге бағытталған негізгі халықаралық құжаттар.

Қазақстан халықаралық гендерлік саясат аясындағы міндеттемелерін орындау бойынша ауқымды жұмыс атқаруда. БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің 1325-резолюциясын іске асыру жөніндегі Ұлттық іс-қимыл жоспары жаңартылды. Бұл жоспар халықаралық сарапшылар мен дипломатиялық корпус тарапынан жоғары бағаға ие болды.

Жоспар аясында гендерлік мәселелер бойынша әскери кеңесшілер даярлау, Қорғаныс министрлігі, ІІМ, ТЖМ және прокуратура жүйесіндегі әйелдерді басшылық лауазымдарға өсіру, олардың одан әрі мансаптық жолын бақылау және басқа да міндеттер қарастырылған.

Осылайша, Қазақстан гендерлік теңдікті нығайту және әйелдерге қатысты кемсітушілікті жою саясатын жүйелі түрде жалғастыруда. Құқықтық және институционалдық база нығайтылып, әйелдердің физикалық, интеллектуалдық және рухани-адамгершілік дамуына қажетті жағдайлар жасалып келеді.

«Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес тұтынушының құқығы бар:

А) сапалы қызмет алу.

Б) қызмет сапасы қанағаттанарлықсыз болған жағдайда шартты бұзып, ақшаны қайтаруды талап етеді (заңның 30-бабы).

Бұл жағдайда келесі әрекеттерді орындауға болады:

1) келісімшартты зерттеңіз. Ақшаны қайтару, шартты мерзімінен бұрын бұзу және тараптардың жауапкершілігі туралы нақты не жазылғанын тексеріңіз.

2) шағым жазыңыз. Қалған сабақтар үшін ақшаны қайтаруды талап ететін тіл мектебіне жазбаша өтініш жіберіңіз. Қызмет сапасы сізге сәйкес келмейтінін, оқытушылар құрамы өзгергенін және оқытуды жеткіліксіз білікті қызметкерлер жүргізгенін көрсетіңіз (егер бұл шынымен болса). Бұрын айтылған 30-бап, "тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы" ҚР Заңына жүгініңіз.

Осыдан кейін ұйым өтінішке 10 күнтізбелік күн ішінде жауап беруге міндетті. Егер ұйым талапты елемейтін болса, Қазақстан Республикасы ИСМ сауда және тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаментіне Ақмола облысы бойынша шағым беріңіз немесе сотқа жүгініңіз.

Шағымның өзіне шарттың көшірмесін (егер бар болса), төлемді және тіл мектебімен хат алмасуды растайтын түбіртектерді немесе басқа құжаттарды (Бар болса) қоса беріңіз.

Сонымен қатар, мектепте біліктілігі жоқ қызметкерлер жұмыс істейтінін атап өтуге болады.

​Ақмола облысы бойынша сауда және тұтынушылардың

құқықтарын қорғау департаменті

Мемлекет басшысы туризм саласы әлемдік экономиканың динамикалық дамуының катализаторы екенін атап өтті. Қазақстанда туристік саланы дамыту үшін барлық қажетті мүмкіндік бар: экологиялық туризмнен бастап, іскерлік туризмге дейін. Сонымен қатар, Президент қазіргі таңда бұл сала тиімді жұмыс істемейтінін атап өтіп, оның дамуын сапалы серпіліс жасау үшін бірқатар жүйелі шараларды белгілеген болатын.

Бурабай курорты, Алматы және Маңғыстау облыстарымен қатар, Қазақстандағы туризмнің үш негізгі орталығының бірі ретінде таңдалды. Ол тек әлемнің түкпір-түкпірінен саяхатшыларды тартып қана қоймай, өзінің ерекше табиғи сұлулығы, бай мәдени мұрасы және белсенді демалыс мүмкіндіктерінің арқасында ғаламдық туристік бағыттар картасында маңызды орын алады. Бұл аймақ Орталық Азияда ғана емес, халықаралық аренада да маңызды туристік орталыққа айналу үшін зор әлеуетке ие.  

Ақмола облысындағы туризм динамикалық дамуын жалғастырып, 2024 жылы осы трендтің айқын дәлелі болды. 2024 жылдың қаңтар-қыркүйек айларының қорытындысы бойынша облыс негізгі көрсеткіштер бойынша едәуір өсімді көрсетіп, туристік инфрақұрылымдағы оң өзгерістер мен орналастыру қызметтеріне сұраныстың артқанын айқындады.

Айқын көрсеткіштердің бірі – орналастыру орындарының санының өсуі. 2024 жылы облыста 389 нысан жұмыс істеп, оларда 6 309 төсек-орын бар, бұл өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 13%-ға артық (2023 жылы 5601 нөмір тіркелген). Осыған орай, орналастыру орындарының бір мезгілде қабылдай алатын орын саны да артты, ол 16 620 төсек-орынға жетті (2023 жылдың 9 айымен салыстырғанда 13% өсу). Бұл көрсеткіштер жаңа инфрақұрылым нысандарының іске қосылуы арқасында мүмкін болды, бұл өңірдің туристік аймақ ретінде тиімді дамып келе жатқанын көрсетеді.

Статистиканың жақсаруына қызмет көрсету сапасының артуы да ықпал етті. Мысалы, қонақ үй қызметтерінің көлемі 130%-ға өсіп, 2024 жылы 21,5 млрд. теңгені құрады (2023 жылы 16,5 млрд. теңге). Бұл өсім курорттық аймақтардағы орналастыру орындарының құнының көтерілуімен де байланысты, ол 2023 жылы 14 191 теңге болған болса, 2024 жылы 16 982 теңгеге дейін өсті. Мұндай өзгерістер өңірге деген қызығушылықтың артуы мен оның туристер үшін тартымдылығын арттыруын көрсетеді.

Сонымен қатар, орналастыру орындарында қызмет көрсетілген келушілер саны да оң динамиканы көрсетуде. 2024 жылы олардың саны 420,2 мың адамды құрап, 2023 жылмен салыстырғанда 4%-ға артты (2023 жылы – 404,2 мың адам). Олардың едәуір бөлігі – ішкі туристер, олардың саны 4%-ға өсті (404,7 мың адам 2023 жылы 388,3 мың адамға қарағанда). Алайда, сыртқы туристердің саны сәл төмендеді (2024 жылы – 15,4 мың адам, 2023 жылы – 15,8 мың адам). Бұл, әсіресе, жауын-шашын көп болуымен және шетелдік туристердің өңірлік бағыттарға деген қызығушылығының төмендеуімен байланысты болуы мүмкін.

Туризмді дамытудағы маңызды кезеңдердің бірі – «eQonaq» цифрлық платформасында 200 орналастыру объектісінің тіркелуі, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 110%-ға артық. Платформа 2024 жылы 45 мың орналастыру туралы хабарлама тіркеген, бұл электронды қызметтерге қызығушылықтың артуы мен Ақмола облысының демалыс орны ретінде таңдаған туристер үшін ыңғайлы болуын көрсетеді.

2024 жылы облысқа келуші туристік ағын 997,3 мың адамды құрады, олардың 577,1 мың адамы облыстың ерекше қорғалатын табиғи аумақтарын аралады, ал 420,2 мың адам орналастыру орындарының қызметтерін пайдаланды. Бұл көрсеткіш өңірдің табиғи көрікті жерлеріне ғана емес, сондай-ақ әртүрлі курорттар мен демалыс аймақтарына деген жоғары қызығушылықты білдіреді.

Тұрақты өсу салық түсімдері саласында да байқалады. 2024 жылы салық түсімдері 4,7 миллиард теңгені құрады, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 34%-ға артық (2023 жылы – 3,5 миллиард теңге). Бұл туристік сала дамуының экономикалық процестерде оң өзгерістерге ықпал ететінін көрсетеді. 2024 жылдың қаңтар-қараша айлары аралығында өңірге салынған инвестициялар көлемі де тұрақты болып қалды және 24,8 миллиард теңгені құрады, яғни өткен жылғы көрсеткішпен сәйкес келеді.

Туризм саласындағы маңызды жетістіктердің бірі – 84 жаңа жұмыс орнының ашылуы, оның ішінде 40 тұрақты және 44 уақытша жұмыс орны бар. Бұл өңірэкономикасын дамытуға және халықты жұмыспен қамтуға елеулі үлес қосады.

Ақмола облысының туристік әлеуетінде киелі мұра ретінде сақталған ерекше орындар жоғары туристік әлеуетке ие. Облыстың сакральды нысандары тек қазақстандықтарды ғана емес, тарихи және мәдени мұраны зерттеуге қызығушылық танытқан шетелдік туристерді де тартады. Бурабай курорты өзіне тән табиғи сұлулығымен және тарихи, мәдени ескерткіштерімен бай.

Өңірде сакральды туризмнің дамуы үшін маңызды қадам болып жаңа «Сақ қорғандары» маршрутының ашылуы табылады. Бұл маршрут Ақылбай ауылының маңындағы (3 км радиуста) жерлерде орналасады. 2024 жылдың күзінде осы жерде археологиялық қазба жұмыстары жүргізіліп, бұл жердің тарихи құндылығы расталды. Жобаға белгілі қазақстандық ғалым, тарих ғылымдарының докторы, профессор Ж.О. Артықбаев қатысуда, оның археология саласындағы зерттеулері өңірдің мәдени ескерткіштерінің құндылығын анықтауда маңызды рөл атқарады.

Сондай ақ, туризмнің дамуының маңызды кезеңі Қазақстанның Қытайдағы туризм жылы аясында белсенді жұмыс жүргізу болды. Осы шаралар аясында Қытаймен мәдени және туристік байланыстарды нығайтуға бағытталған іс-шаралар өткізілді. Қытайдан туристердің Қазақстанға қызығушылығының артуымен өңірде курорттар мен табиғи нысандарға барушылар саны да көбейді. Мұндай мәдени және туристік тәжірибе алмасу туристер ағымын арттырып, өңірдің болашақта даму үшін оң перспективасын қалыптастырады.

Қорыта келсек, 2024 жылы Ақмола облысында туризмнің дамуы оң үрдістерді және одан әрі өсу үшін перспективаларды көрсетуде. Жаңа нысандардың құрылысы, туристер санының артуы және қызмет көрсету сапасының жақсаруы өңірді Қазақстан картасында маңызды туристік орталық ретінде нығайтуға ықпал етеді.

Ернар Жаркешов,

Ақмола облысы әкімінің орынбасары

Әлемге тәуелсіз ел болып танылған кезеңнен бері Қазақстанды мекендеп отырған барлық ұлттар мен ұлыстардың    бірлігін нығайтуға, азаматтардың демократиялық нормаларға сүйенетін саяси-құқықтық мәдениетін қалыптастыруға айырықша мән беріліп келеді.

Біздің халқымыз өзінің табиғатынан, өзінің жаратылысынан елдің бірлігін, ағайыннның татулығын бәрінен биік қоя білгендігі ақиқат. Тарихтың түрлі қиын-қыстау кезеңдерінде қазақтың даласын қоныстанған түрлі халықтың баласын оның ұлтына да, тіліне де, дініне де қарамастан бауырына басып, барын бөлісе білген, жандарын аман сақтап  қалған қазақ халқының осы бір жақсылығын  Қазақстандағы түрлі этнос өкілдері әрдайым алғысты көңілмен еске алып отырады.

 ​Бізге дәуірдің аса бір сындарлы кезеңінде қалыптасқан  этносаралық  бірлік пен келісімді және толеранттықты одан әрі нығайту  басты міндет болып қала берері бар.

   ​Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев  Қазақстан халқы Ассамблеясының «Бірлік. Жасампаздық. Өрлеу» атты ХХХІІІ сессиясында сөйлеген сөзінде: «Біз көзқарастарымыз бен наным-сенімдеріміздегі  айырмашылықтарға қарамастан, бір-бірімізді түсінуге және құрметтеуге тиіспіз. Бізді біріктіретін, күшейтетін, үйлестіретін ортақ құндылықтарға ұмтылуымыз қажет. Біздің «Әртүрлі көзқарас біртұтас ұлт» деген қағидамыз мызғымайды. Патриотизмнің жоғары құндылықтарын ұлтаралық артықшылық сезімімен алмастыруға, достық пен бірліктің орнына бір-біріне деген өшпенділікке жол берілмейді, – деген болатын.

Мемлекет басшысының алға қойып отырған осы міндетін жүзеге асыруда құрылғанына 30 жыл толып отырған  Қазақстан халқы Ассамблеясы аса маңызды рөл атқарып келеді. Қазақстан халқы Ассамблеясының қызметінің негізгі міндеті  жалпыұлттық бірлік пен қоғамдық келісімді нығайту болып табылса,  Ассамблея өзінің құрылған күнінен бастап қалыптасу мен дамудың  түрлі кезеңдерінен өтіп, қазіргі уақытта түрлі  этностардың  әлеуетін мемлекетіміздің тұрақты дамуы мен өркендеуіне бағыттайтын, қоғамның барлық мүшесін ортақ мақсатқа жұмылдыратын беделді ұйымға, өзге елдерге үлгі боларлық бірегей институтқа айналды.

Бір сөзбен айтқанда  Қазақстан халқы Ассамблеясы  этносаралық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту  жолында сындарлы саясат жүргізе алатын тиімді құрылым  ретінде танылып, мемлекеттік мүддеге қызмет етудің  тамаша өнегесін көрсетіп келеді.

Ақмола облыстық Ассамблеясын  құрудың бастауында тұрған Ассамблеяның ардагерлері Амангелді Сыздықов, Мейрамбек  Қиықов, Магамет Сукалов, Владимир Биджиев, Зоя Авилова, Герихан Яндиев, Рафаил Сулькарнаев, Светлана Корнеева, Алия Ахетова, Иван Сауэр, Шалва Джахуташвили, Жамул Мусханов, Рауза Байкенова және тағы да басқа жерлестерімізге шынайы алғысымызды білдіреміз. Сондай-ақ, Ассамблеяның даму тарихында үлкен із қалдырған, қазір арамызда жоқ  Оразбек Ахметов, Ғосман Төлеғұл, Моисей Чжен, Марзият Тохаева, Зере Қиықова, Елена Мащинская  сынды қайраткерлерді де ұмытпай,  еске аламыз.

Атырауда 2024 жылдың 15 наурызында өткен Ұлттық құрылтайдың 3-ші отырысында Мемлекет басшысы ұлттың жаңа сапасын қалыптастыруға арқау болатын жалпыұлттық құндылықтарды айқындап берген еді.  Белгіленген бағыт бүгінгі таңда азаматтық бірегейлікті нығайтуға бағытталған Қазақстан халқы Ассамблеясының қызметімен үндестік тауып отыр.

Бүгінгі күні  Қазақстан халқы Ассамблеясы еліміздің 100-ден астам түрлі этнос өкілдерінің басын қосып, этносаралық  келісімді  нығайту жөнінде елеулі жұмыс жүргізуде. 131  адамды құрайтын облыстық ассамблея, 48 этномәдени бірлестік және 8 ассамблея құрылымы этностарды қазақстандық қоғамға интеграциялауға, ұлттық бірлік пен азаматтық құндылықтарын дамытуға, қоғамдық келісім мен бейбітшілікті сақтауға бағытталған жобаларды іске асырады.

Ассамблея құрылған 30 жыл ішінде өңірдегі этностардың қатысуымен мыңдаған әр форматтағы іс-шаралар өтті.Мәдени байланыстарды нығайтуға және этномәдени дәстүрлерді қолдауға ықпал ететін облыстық «Достық үйінде» 17 облыстық этномәдени бірлестіктің кабинеті орналасқан. Мекеме базасында этномәдени бірлестіктердің шығармашылық ұжымдары - «Русская песня», «Галиябану» халық ансамблдері, «Синегорье» вокалдық тобы, лезгинка би мектебі жұмыс істейді.  Және де облыстық ассамблеяның жанында Ақсақалдар кеңесі, Аналар кеңесі, Этномедиация кеңесі, Журналистер клубы, Ғылыми-сараптамалық топ, «Ассамблея жастары»  өкілдігі, сәндік-қолданбалы өнер шеберлерінің одағы, «Жомарт жан» орталығы сияқты қоғамдық құрылымдар өзара іс-қимыл жасап, жобалар мен іс-шараларды іске асыруда.

Өңірдегі 21 Ақсақалдар кеңесі және 104 Аналар кеңесі халықтың әлеуметтік мәселелерін уақтылы анықтау және шешу бойынша профилактикалық жұмыс жүргізу, сондай-ақ саяси реформаларды іске асыру барысы бойынша ақпараттық-түсіндіру кездесулеріне қатысып, қазақстандық патриотизмді, ұлттық құндылықтарды қалыптастыруға бағытталған «Адал Азамат» ҚХА жобасы аясында мектеп оқушылары арасында тәрбие сағаттарын өткізеді.«Мәдениетті ана – мәдениетті ұлт», «Салауатты сана», «Әже тәрбиесі-ұлылықтың дәні» жобалары аясында жастардың азаматтық ұстанымдарын қалыптастырып, ұрпақ  тәрбиесіне ықпал етуде.

Ассамблея өте ауқымды қайырымдылық іс-шараларына белсенді қатысады.Мысалы өткен жылы жалпы сомасы 124 миллион теңгеге 85 қайырымдылық іс-шаралары бойынша 12 мың адамға көмек көрсетілді.  Олардың ішінде су тасқыны кезінде ұйымдастырылған «Жүректен жүрекке» акциясы,Алғыс айту күніне арналған қайырымдылық шаралары, «Жүрек жылуы», «Балаларға сыйла», «Мектепке жол» акциялары бар.

Су тасқыны кезінде ҚХАА бойынша штаб құрылды, онда ұйым мен аймақ тұрғындары жалпы сомасы 22 миллион теңгеге азық-түлік, киім-кешек жинап, зардап шеккендерге көмек көрсетті.  Ассамблея жастарының 140 еріктісі, этномәдени бірлестік мүшелері 236 отбасына көмек қолын созды.

Облыстық ассамблеяның Ақсақалдар кеңесі мен Аналар кеңесінің, ғылыми-сараптамалық топтың, этномәдени бірлестік өкілдерінің қоғамдық пікір көшбасшыларынан құрылған ақпараттық-түсіндіру тобы облыс тұрғындары арасында кездесулер, лекциялар өткізіп, әлеуметтік желі арқылы да этносаралық келісімді насихаттау бойынша ақпараттық жұмысқа қатысады.  Ассамблея өкілдері мемлекеттік тілді этносаралық қарым-қатынас тілі ретінде дамытуға ерекше назар аударады. Бүгінгі таңда «Мемлекеттік тілге 7 қадам», «Үйде сөйле», «Мәміле» сөйлеу клубы жобалары жүзеге асырылуда.

Қазақстан халқы Ассамблеясының 30 жылдығын мерекелеудің бастамасы 1 наурыз – Алғыс айту күні басталады.  Осы атаулы күнді лайықты атап өту мақсатында іс-шаралар жоспары бекітілді. Бұл жоспар ғылыми конференциялар, мәдени іс-шаралар, ұлттық дәстүрлер мен қолөнер көрмелерін, әлеуметтік жобалар мен қайырымдылық акцияларын өткізуді көздейді.

Бірлік пен бейбітшіліктің мәні, ел этностары арасындағы құрмет қажеттілігі туралы түсінік қалыптастыру үшін арнайы білім беру бағдарламалары мен тренингтер өткізу жоспарлануда. Әлеуметтік желілерді, соның ішінде жастар медиа-контентін пайдалана отырып, Ассамблеяның тарихи рөлін және оның қоғамдағы маңызын түсіндіруге бағытталған көптеген іс-шаралар жоспарланған. Сондай-ақ, арнайы челлендждер арқылы Қазақстан халқының бірлігі мен патриотизмі туралы посттар мен бейнероликтер жарияланады.

Қазақстан халқы Ассамблеясының 30 жылдығын мерекелеу - бұл белгілі бір ұйымның жетістігін атап өту ғана емес, сонымен бірге бүкіл қоғамның бірлігі, бейбітшілігі мен ұлттық құндылықтарын сақтау жолындағы қызметтерін бағалай отырып, алдағы уақытта да қазақстандық ортақ мүдде үшін  елді бірлікте ұстап,   еліміздің әлеуметтік-экономикалық  дамуына жаңа серпін беру үшін маңызды қадамдар жасау деп білеміз. Еліміздің бірлігі мен ынтымағын сақтау барша қазақстандықтардың басты міндеттері болып қала береді.

Досұлан Айтбаев, Ақмола облысы әкімінің орынбасары.

Қазақстан Республикасының Премьер-министрі Олжас Бектенов вице-премьер – ұлттық экономика министрі Серік Жұманғаринмен және қаржы министрі Мәди Такиевпен жұмыс кеңесін өткізді. Салық-бюджет реформасы және салық түсімдерін бақылауды күшейту мәселелері қаралды.

Қаржы министрі Мәди Такиев жүргізілген талдау шеңберінде жосықсыз салық төлеушілердің салық міндеттемелерін оңтайландырудың құқықтық схемасы ретінде шағын кәсіпкерлікті қолдау және дамыту мақсатында бұрын енгізілген арнайы салық режимдерін (СРП) пайдалану фактілері анықталғанын баяндады.

Бүгінде елімізде 2,3 млн салық төлеуші тіркелген. Оның 8%-ы немесе 137 мыңы ғана – ҚҚС төлеушілер. Жалпы субъектілер санының 81%-ы оңайлатылған декларацияны пайдалана отырып, арнайы салық режимінде жұмыс істейді, ал олардың 85%-ы 15 млн теңгеге дейінгі кірістерді көрсетеді.

«Біз арнайы салық режимдерін қолданатын субъектілердің жалпыға бірдей белгіленген режимде жұмыс істейтін компаниялармен өзара есеп айырысуларына талдау жасадық. Талдау көрсеткендей, мұндай режимдер арасындағы өзара есеп айырысу өткен жылы 2 есеге – 5 трлн-нан 10 трлн теңгеге дейін өсті. Бұл ретте арнайы салық режимдері бойынша 16 трлн теңгенің жалпы айналымынан жалпыға бірдей белгіленген режиммен өзара есеп айырысу 10 трлн теңгені құрайды. Яғни, жүздеген миллиард теңге табыс тауып, салық төлеушілер аз ғана салық төлейді», — деген Мәди Такиев бизнес пайдаланатын бірқатар бөлшектеу схемаларын айтты.

Салықтарды оңтайландыру және пайданы азайту үшін компаниялар «құжаттық» шығындарды арттыру принципін ұстанады. Бір компания тауарларды сатып алады және оны оңтайландырылған режимде жұмыс істейтін басқа заңды тұлғаға өзіндік құны бойынша қайта сатады. Нәтижесінде, бірінші компания шығынды көрсетсе, ал екіншісі жеңілдік шарттарын пайдалана отырып, ҚҚС төлеуден жалтарып отыр.

Сонымен қатар бизнесті бірнеше заңды тұлғаларға бөлу әдісі қолданылуда. Мысалы, бір мекемеде бар, асхана және караоке жеке компания ретінде тіркелген немесе қонақ үйдің әр қабаты әртүрлі жеке кәсіпкерге тиесілі. Олардың бірінің табысы 78 млн теңге шегіне жеткенде, қызметі тоқтатылады, ал оның орнына басқа заңды тұлға келіп, бұл ҚҚС төлеуден жалтаруға мүмкіндік береді.

«Еңбекақы қорына түсетін жүктемені азайту үшін кәсіпорын қызметкерлері штаттан шығарылып, жеке кәсіпкер ретінде тіркеліп, бұрынғы жұмыс берушіге жұмысшы ретінде емес, жеке тұлға ретінде қызмет көрсетеді. Тиісінше, еңбекақы төлеу қорына түсетін салық төлемдері азайып, жұмыс берушіден әлеуметтік жауапкершілік алынып тасталады, одан әрі оны кәсіпкер өз мойнына алады», — деді Мәди Такиев.

Осыған байланысты ҚР Қаржы министрлігі салықтық әкімшілендіруді жетілдіру мақсатында бөлшектеуге қарсы күрес бойынша бірқатар шара ұсынады:

•          бизнестің бөлшектенуінің заңнамалық критерийін енгізу;

•          салық дауларында нысаннан мәннің басым болу қағидатын енгізу;

•          мұндай фактілерді бақылау және дәлелдеу әдістерін енгізу;

•          жеке кәсіпкерлер үшін қызмет түрлерін шектеу.

«Қаржы министрінің ақпаратынан салық жүктемесін оңтайландырудың әртүрлі схемаларын қолдана отырып, міндетін адал атқармайтын кәсіпкерлердің барын көріп отырмыз. Миллиардтаған айналыммен олар бюджетке өздерінің тапқан пайдасына мүлдем сәйкес келмейтін сомаларды төлейді. Бізде осындай ірі компаниялардың толық тізімі бар. Ол тізімде BI Group, BAZIS және басқа да көптеген ірі құрылыс компаниялары жүр. Экономиканың басқа салаларында жұмыс істейтін белгілі әрі танымал мейрамханалар, фитнес-клубтар және әртүрлі компаниялар бар.

Осы мүмкіндікті пайдалана отырып, мен қазір салық жүктемесін оңтайландырудың түрлі схемаларын қолданатын ірі компаниялардың иелері мен басшыларына қарата айтқым келеді. Бүгін-ертең сіздердің компанияларыңызға салық органдарынан қосымша салық сомаларын төлеу қажеттілігі туралы хабарламалар келіп түседі. Баршадан екі апта ішінде салық органдарына қосымша салық декларацияларын тапсыруды және әділетті салық сомасын төлеуді сұраймын.

Егер бұл әрекеттер жасалмаса, онда мемлекет фискалдық және құқық қорғау органдарын қосқанда, мемлекет иелігіндегі барлық ресурстарды қолдану құқығын өзіне қалдырады.

Талап қатаң болады, бірақ егер бизнес мемлекет алдындағы міндеттемесін әділетті түрде орындаса, біз диалог құруға дайынбыз», — деп атап өтті Олжас Бектенов.

«Бірлік пен ынтымақ басты құндылығымыз әрі мемлекеттік саясаттың бұлжымас бағдары болып қала береді», - Қазақстан Республикасының Президенті Қ.К.Тоқаев

Бүгінде Қазақстанда 124-тен астам этнос өкілдері татулық пен келісімде өмір сүреді. Олар елдің толыққанды азаматтары және мемлекеттің дамуына елеулі үлес қосып келеді. Қазақстандық бірегейлікті нығайту, этносаралық шиеленістің мен қақтығыстардың алдын алу – мемлекеттік саясаттың негізгі басымдықтары. 

Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігі 2024 жылы этносаралық келісімді нығайтуға, қақтығыстардың алдын алуға, этномедиацияны дамытуға, мамандарды даярлауға және этносаралық саладағы мемлекеттік саясатты жүзеге асыруға бағытталған кешенді шараларды іске асырды.

Солардың бірі – 1 наурызда «Алғыс айту» күніне орай ұйымдастырылған республикалық телекөпір. Оған 1000-нан астам адам қатысты. Іс-шара аясында «Қайырымдылық керуені» республикалық акциясы және «Шаңырақ» шығармашылық байқауы өтті.

Жылдың маңызды оқиғаларының бірі – 25 сәуірде өткен Қазақстан халқы Ассамблеясының (ҚХА) «Бірлік. Жасампаздық. Прогресс» XXXIII сессиясы. Оған Мемлекет басшысы төрағалық етті. Сонымен қатар, 28 сәуірде «Бірлік жүгірісі» атты жартылай марафон өтті. Оған 15 өңірден 15 мың адам қатысты.

2024 жылы ҚХА жанынан «Жомарт жан» қоғамдық орталықтары құрылды. Олар бірнеше волонтерлік және қайырымдылық акциялар ұйымдастырды. Атап айтсақ, «Жүректен жүрекке» және «Мектепке жол» акциялары өтті. Жалпы, өткен жылы ҚХА мүшелері мұқтаж азаматтарға 1,3 млрд теңге көлемінде көмек көрсетті.

«Жомарт жан» орталықтары негізгі 4 бағыт бойынша қызмет етеді.

1.Мектепке жол – бұл көпбалалы және аз қамтылған отбасылардан шыққан балаларды жыл сайын мектепке дайындауға көмек көрсететін қайырымдылық акциясы. 2024 жылы 6,5 мыңнан астам бала мектепке қажетті құрал-жабдықтар мен киімдермен қамтамасыз етілді. Жалпы, 260 млн теңге қаржы жұмсалды.

2.Жүректен жүрекке – бұл табиғи апаттар мен төтенше жағдайлар кезінде азаматтарға қолдау көрсетуге бағытталған жоба. Жоба аясында волонтерлердің көмегімен зардап шеккен өңірлерге 1700 тоннадан астам азық-түлік, дәрі-дәрмек және бірінші кезекте қажетті тауарлар жеткізілді. Гуманитарлық көмектің жалпы сомасы 805 млн-нан астам қаржы жұмсалды.

3.Мейірім – инклюзивті топтар мен әлеуметтік осал азаматтарды қолдау бағыты. 2024 жылы жоба аясында 1320 отбасы және 483 азаматқа әлеуметтік көмек көрсетілді.

4.Қамқор – спорттық және әлеуметтік инфрақұрылымды дамытуға бағытталған қайырымдылық жобалары. 2024 жылы өңірлерде жаңа спорт алаңдары құрылды, спортпен шұғылдануға арналған орталықтар ашылды, сондай-ақ мектептер заманауи білім беру құралдарымен жабдықталды (мысалы, интерактивті тақта және т.б.).

Сонымен қатар, былтыр ҚХА 13 арнайы қоғамдық жобаны жүзеге асырды. ҚХА-ның 10 қоғамдық құрылымы белсенді жұмыс атқаруда. Олардың қатарында Ақсақалдар кеңесі, Аналар кеңесі, «Ассамблея жастары» республикалық қоғамдық бірлестігі, Журналистер клубы, Ғылыми сарапшылар кеңесі, «Жомарт жан» орталықтары, Этномедиация кеңесі, Шығармашылық ұжымдар қауымдастығы, Студенттік ҚХА, Жас ғалымдар клубы бар. 

ҚХА мыңнан астам этномәдени бірлестікпен тығыз байланыс орнатқан.

Еліміз бойынша 35 Достық үйі мыңнан астам этномәдени бірлестік үшін заманауи комьюнити-орталықтар ретінде қызмет етеді. 2024 жылы бұл орталықтарда 2 757 іс-шара ұйымдастырылып, оған шамамен 300 мың адам қатысты.

2024 жылы ҚХА құрылымдарының қатысуымен 15 000-нан астам әлеуметтік маңызы бар іс-шара өтті, 700 мың адам қатысты.

Елдегі төрт университеттің журналистика факультетінде «Этносаяси сауаттылық» атты арнайы курс енгізілді.

Этносаралық қатынастар саласындағы маңызды бағыттардың бірі – қақтығыстардың алдын алудың тиімді тетігі ретінде этномедиацияны дамыту. 2024 жылы 233 кәсіби этномедиатор республикалық, өңірлік және жергілікті деңгейде даярлықтан өтті. Сондай-ақ 30 семинар мен тренинг өткізіліп, 1 207 адам оқытылды.

Этносаралық қатынастардың жай-күйін объективті бағалау мақсатында 2 социологиялық зерттеу жүргізілді, өңірлерге 10 мониторингтік сапар жасалып, олардың қорытындысы бойынша мемлекеттік органдарға тиісті ұсыныстар берілді.

Зерттеу нәтижелері бойынша ел азаматтарының 97,3%-ы этносаралық жағдайды тұрақты және қолайлы деп бағалады.

Этносаралық мәселелер бойынша 80 өңірлік ақпараттық-түсіндіру тобы 160 мыңнан астам адам қатысқан 3 000-нан астам іс-шара өткізді. Олар конференциялар, кездесулер, семинарлар, кеңестер, дөңгелек үстелдер және басқа да форматтарда өтті.

Министрлік нәсілдік кемсітушіліктің барлық түрлерін жою туралы халықаралық конвенцияны орындау және антидискриминациялық заңнаманы талқылау мәселелері бойынша тұрақты ведомствоаралық жұмыс тобын құрды. Жұмыс қорытындысы бойынша осы саладағы заңнаманы жетілдіруге арналған ұсыныстар әзірленді.

Қазақстанда қоғамдық келісім мен этносаралық өзара іс-қимылды нығайту жөніндегі жүйелі жұмыс 2025 жылы да жалғасын табады. Қазақстан Республикасының Президенті Қ.К.Тоқаевтың төрағалығымен ҚХА-ның XXXIV мерейтойлық сессиясы өткізіледі. Бұл – ұлттық бірлікті дамытудағы басым бағыттарды айқындайтын негізгі іс-шаралардың бірі болмақ.

ҚХА-ның 30 жылдығына дайындық аясында 400-ден астам ірі іс-шараны ұйымдастыру бойынша жоспар әзірленіп, бекітілді. Сонымен қатар, ҚХА Антологиясы мен мерейтойлық медалі шығарылады.

Биыл ақпараттық-түсіндіру жұмыстарына, мемлекеттік органдар мен қоғамдық құрылымдардың этностарды қазақстандық қоғамға интеграциялау тиімділігін арттыруға, сондай-ақ этносаралық тұрақтылықты қамтамасыз етуде азаматтық қоғамның рөлін күшейтуге ерекше назар аударылады.

Бұл саладағы кәсіби мамандарды дамыту үшін ҚХА Журналистер клубы аясында 200-ден астам журналист оқытылады, ал этносаралық қатынастар саласындағы 1000-нан астам кәсіби келіссөз жүргізушінің біліктілігі арттырылады.

2025 жылғы негізгі басымдықтардың бірі – салалық кадрларды даярлау. «Этносаясаттану» және «Этножурналистика» мамандықтары бойынша оқытылған мамандардың санын арттыру жоспарда бар.

Сонымен қатар, ҚХА жобалары, Достық үйлері, лингвистикалық кабинеттер және басқа да мамандандырылған құрылымдар арқылы мемлекеттік тілді этносаралық қатынас тілі ретінде қалыптастыру жұмыстары күшейтіледі.

Бұл міндеттер Қазақстан Республикасында қазақстандық патриотизмге, азаматтық бірлікке және ел халқының рухани-мәдени тұтастығына негізделген қоғамдық келісім мен жалпыұлттық тұтастықты қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Ақмола облысының Сандықтау ауданы спорттық туризмнен Қазақстан Республикасының ашық чемпионатын қабылдап, шаңғы спорты орталығы мәртебесін растады. Жарыс «Жас дәурен» балалар сауықтыру лагерінің базасында өтіп, оған еліміздің әр өңірінен 16 команда жиналды.

ҚР Кубогы кезеңінде үш жас санатында 100 қатысушы өнер көрсетті: ересектер, жасөспірімдер, Ақмола, Батыс Қазақстан, Ақтөбе облыстарының және Жетісу облысының жастары.

Жарыс ұйымдастырушылары –Республикалық және облыстық спорттық туризм Федерациясы атап өткендей, чемпионат бұқаралық спорттық туризмді насихаттауға және серпінді дамытуға, туристік көпсайыстан Қазақстанның үздік командаларын анықтауға ықпал етеді. Қысқы жарыс үш пән бойынша өтті: жеке-командалық, техникалық және кросс-жорық. Барлық қашықтықтар спортшылардың командалық сақтандыру мен өзін-өзі сақтандыруларын ұйымдастыра отырып, өз жабдықтарымен жүреді.

«Сандықтау ауданында шаңғы туризмінен республикалық чемпионат алғаш рет өткізілуде. Спортшыларға өз жетістіктерін көрсетуге қолайлы климат, әдемі табиғат сеп болады», - деп атап өтті чемпионаттың бас хатшысы Әсел Шевченко.

Шаңғышылар қарлы орманда бірнеше шақырым жүріп өтіп, қар құрсауына батып, жолдастарын «құтқарды», шартты тар жолмен шаңғымен сырғанау кезінде жақсы техниканы көрсетті.

Чемпионат қорытындысы бойынша ақмолалықтар арасында жеке жетістіктерінде ең табанды: жасөспірімдер (қыздар) санатында – қола медаль жеңіп алған Ұмай Муталляпова, сондай-ақ бірінші орын алған Алина Питаева мен Захар Ефремов болды. Үшінші орында жасөспірімдер арасында Валентина Кочаненкова болды. Ересектер санатында тұғырдың үшінші сатысына Аделия Аманжолова көтерілді.

Жасөспірімдер тобындағы мықты командалық рухты «Техникалық қашықтық» және «Кросс-жорық» пәндерінде үшінші орын алған «ФИРН-2» командасы көрсетті. Техникалық қашықтықтағы ересектер санатында «ФИРН» командасы екінші орынды иеленді. Жасөспірімдердің жас тобында техникалық қашықтықта екінші, ал кросс-жорықта үшінші орынды «ФИРН-3» командасы иеленді. Ал жас санаттары бойынша есепте үшінші орынды жасөспірімдер мен ересектер, екінші орында жасөспірімдер бөлісті.

Чемпионат спорттық туризмді насихаттаудағы маңызды қадам болды және қазақстандық шаңғышылардың жоғары дайындық деңгейін тағы да дәлелдеді.

t.me/Aqmola_region