- Сәлеметсіз бе, Ғабдулла Көкенұлы! Бүгінгі таңда ақбөкендердің шапқыншылығы өте үлкен мәселе. Ол соңғы уақытта облысымыздың ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер үшін негізгі проблемаға айналды. Сонымен қатар, бұл проблема біздің ауданымыздың және жалпы облыстың шаруашылықтарына өте үлкен зиян келтіреді. Бүгінгі күні біздің ауданда ақбөкендердің шабуылынан қанша шаруа қожалықтары зардап шекті? Қандай зиян келтірді? Ақбөкендер популяциясын сақтай отырып, кәсіпорындарға зиян келтірмейтіндей зиянды өтеу үшін қандай нұсқаулар қарастырылады? Экономикалық және экологиялық тепе-теңдікке қалай қол жеткізуге болады?

- Сәлеметсіз бе. Сіз қойған сұрақ қазір өзекті. Ақбөкендердің шабуылынан Құмсуат, Баранкөл, Нахимова, Бірсуат, Шойындыкөл ауылдарындағы ауданның ауыл шаруашылығы құрылымдары үлкен шығынға ұшырады. Бұл ауылдардың аумақтарына ақбөкендердің популяциясы жаппай кірді. Ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің мәліметтері бойынша, ақбөкендердің саны 100-ден 150 мың басқа дейін жетті. "РостовскоеАгро" ЖШС, "АБС Жаркөл" ЖШС, "ТеМерлан Т" ЖШС және осы округтерде орналасқан 12 шаруа қожалығы зардап шекті.

Егістік алқаптарының жалпы ауданы 10 мың гектардан асты. Фермерлер егінді Қызыл кітапқа енген жануарлардың шабуылынан сақтандыра алмайды, бүгінде мұндай сақтандыру санаты жоқ.

- ЖШС және ШҚ иелерінің өздері қандай шаралар қабылдады?

- Ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің күшімен өз алаңдарында кезекшілік ұйымдастырылды, техникамен қоршалды, ақбөкендерді тарату үшін айналма Жолшылар жалданды.  Кімде қандай мүмкіндіктер болды, соны жүзеге асырды.

- Айтыңызшы, Ғабдулла Көкенұлы, қазір бұл мәселені шешудің қандай жолдары қарастырылуда?

- Қазір Үкімет деңгейінде ақбөкендердің санын азайту мәселесі шешілуде.

- Демек, енді тек оң нәтижелерді күту ғана қалады! Ғабдулла Көкенұлы, бізге уақыт бөліп, бәрін егжей-тегжейлі түсіндіргеніңіз үшін рахмет! Сізге жұмыста сәттілік тілейміз!

- Сіздерге шақырғаныңыз үшін рахмет!

Жарқайың ауданының "Ауыл шаруашылығы, жер қатынастары және кәсіпкерлік бөлімі" ММ басшысы Ғабдулла Көкенұлы Жұмағұлов.

Әңгімелесуді "Целинное знамя" газетінің редакторы С. П. Шорбан және "Жарқайдың тынысы" газетінің редакторы Б. Е. Айтпаева жүргізді.

Соңғы күндері ақбөкендердің шапқыншылығы Жарқайың ауданының ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерінің негізгі проблемаларының біріне айналды. Олардың жаппай егіс алқаптарымен жүруінен ауданның ауылшаруашылық құрылымдары үлкен шығынға ұшырады.

Ауыл шаруашылығы өндірушілері егіс жұмыстарына миллиондаған қаражат салды. Өз алаңдарын ақбөкендерден қорғау үшін кәсіпкерлер тұрақты кезекшілік ұйымдастыруға мәжбүр. Олар жеке көлікті, адамдарды бөлуі керек, бұл фермерлер үшін қосымша шығындар мен қаржылық жүктеме.

Фермерлер өрістерді Қызыл кітапқа енген жануарлардың шабуылынан да сақтандыра алмайды, өйткені бүгінде мұндай сақтандыру түрі жоқ.

Бұл ретте ауыл шаруашылығы өндірушілерінің қаржы институттары алдында ағымдағы кредиттік міндеттемелері болады.

"Олардың таралу аймағы артты, ақбөкендер біздің өрістерімізге одан әрі тереңдей түседі. Бүгінгі таңда ақбөкендер "ТеМерлан-Т" ЖШС-нің 3000 га бидай егісін таптады. Біз вагондарды қоршау алаңдарына қоямыз, жануарларды айдау үшін адамдарды жалдаймыз, күніне 3000 гектарға дейін шығарамыз, бірақ нәтиже болмады.  Бұл жаңбырлы күндері тіпті көлік егіс алқаптарына кіре алмайды",-деп шағымданады" ТеМерлан-Т " ЖШС басшысы Жанділдин Темірхан.

Жарқайың ауданында фермерлер ақбөкендердің саны көбейгені туралы дабыл қағуда. "Биыл ғана бөкендер бес мың гектардан астам егіс алқаптарын таптады", - дейді "Ростов Агро" ЖШС агрономы Оксана Истомина.

Ақбөкендердің шабуылынан ауданның 10-нан астам шаруа қожалығы зардап шекті. Ауданның ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерінің күшімен егістіктерде тәулік бойы кезекшілік ұйымдастырылды.

Сібір жарасы – адамзат баласына«қасиетті от немесе парсы оты» атауымен ерте заманнан белгілі ауру түрі. Аталмыш дерт Сібірде кеңінен таралғандықтан сібір жарасы атауына ие болып, сібір жарасының адам мен жануарға ортақ ауру екендігін және ол жануарлардан адамға жұғатынын ауру.

Сібір жарасы – жіті жұқпалы ауру. Көбінесе тері жамылғысында көрініс береді, өкпе мен ішектерде сепсис түрінде өтуі — сирек кездеседі.

Аурушаңдықтың қоздырғышы — Bacillus anthracis – жоғары температурада қыздырғанда және қарапайым дезинфекциялау құралдарын пайдаланғанда жылдам жойылатын сібір жарасының бацилласы. Сібір жарасының клиникалық белгілері Қоздырғыш енген тері жамылғысында 2-3 күн өткен соң қызылтым немесе көкшіл түсті дақ пайда болады. Сол жер қышып, теріні сәл күйдіргендей болып басталып, үдей түседі. Бөртпе 12-24 сағат өткеннен кейін диаметрі 2-3 мм, ішінде ашық түсті сұйықтығы бар күлдіреген бөртпеге айналады, уақыт өте келе оның ішіндегі сұйықтық қою түске боялып, қан араласады. Бөртпе қышып шыдатпаған соң, ауруға шалдыққан адам оны қасып, бетін жаралап тастайды. Іріңді бөртпенің орнына беті ашылған өлі етті қабыршақ пайда болады. Дәл осы қабыршақ сібір жарасының негізгі белгісі, дерттің атауы да осы қара даққа («anthrax»-«углевик») байланысты шыққан. Қабыршақ қатты, тығыз, күйдірілген сияқты болады. Оның айналасын қызыл түсті жиек қоршайды.

Алғашында қабыршақ көлемі үлкен емес, диаметрі 2-3 мм. құраса, бірте-бірте оның мөлшері ұлғайып, оның шығыңқы бөлігі тері деңгейінен төмен түсіп, түсі қап-қара болып, тығызданады (тығыздылығын иленген терімен салыстыруға болады). Сібір жарасын сипаттауға болатын белгілерге орталық қабыршақтың маңайына аурудың алғашқы күндері екінші қайтара сулы бөртпелердің шығуын жатқызады. Тері жамылғысы өзгеруінің алғашқы сағаттарында дертке шалдыққан адам әлсіреп, селқос болып, басы ауырады; алғашқы тәулік өткен соң немесе 2-ші күні дене қызуы 39-40 градусқа көтеріліп, халі нашарлайды. Бұл жағдайда тахикардия, ентігу, тахипноэ, кеуде тұсының ауруы және жөтел, қан араласқан  қақырық байқалады.

Анықталатын белгілері кеуде ауруы және тершеңдік  пайда болады. Аурудың өршу кезінде инфекциялық-токсикалық шок пайда болады, геморрагиялық өкпе ісінеді. Қанда және қақырықта көптеген  бактериялар пайда болады, іштің ауыруы, жүректің айнуы, қанды құсу, қанды сұйық бөлінеді. Бұдан әрі дамып, ішек парезі, мүмкін ішек жарылуы. Қандай да бір белгілері мидыңоэнцефалиты. Алғашқы тіркелкен күнен ауруда, инфекциялық-токсикалық шок, ісік және бас миының ісінуі, асқазан-ішектен қан кету және ішек жарылу өлімге алып келу себебі болып табылады.

Сібір жарасының алдын алудың басты мақсаты жылсайынғы  сібір жарасына қарсы міндетті  түрде  екпе жасату!

Жарқайың ауданның аумағында қазіргі таңда тағайындалған үш сібір жарасының жерлеулер орны бар: Далабай ауылына қарасты Актобе бөлімшесінде бар, Жанадала ауылдық округінің Зерноград ауылында бар, және Тасөткел ауылында бар.

Ұмытпауы тиіс, сібіржарасы жерленген аумаққа еш қашан жақындауға болмайды, жақынаған күнде сібір жарасы жерленген жерден ауру қайта шығуы мүмкін.

Өткен сенбі күні қаламыздың орталық саябағындағы амфитеатрда ашық аспан астында Львов пен Пригород ауылдары бірлесіп, ауыл өнерпаздары концерт қойды. Жиынға аудан тұрғындары жиналып, дарынды жастардың өнеріне тәнті болды. Концерттік бағдарламада өнерпаздар күннің күрт сууына қарамастан халық алдына шығып өнер көрсетті. Кішкентай бүлдіршіндер би билеп, Львов ауылының "Радуга"  аналар ансамблі бірнеше мәрте ән шырқады. Көрушілер ұйымдастырушыларға деген лебізін ду қол шапалақпен білдірді. 

«Жарқайың тынысы» газетінің тілшісі О.Зейнолла.