Мен, Жұманазарова Айзере, "Ақмола облысы білім басқармасының Жарқайың ауданы бойынша білім бөлімінің Отрадное ауылының негізгі орта мектебі" КММ оқушысымын, біздің ауданымызда өсірілген астықтағы қалдық пестицидтерді зерттеу арқасында республикадағы "Зерде" ғылыми-зерттеу жұмыстарының конкурсында 2 дәрежелі дипломға, облыстық және аудандық турларда 1 орынға ие болдым. "Балалар жылы" аясында Менің жетістіктерім үшін Ақмола облысының әкімі Е. Маржықпаевтан алғыс хат пен "Сұңқар" сауықтыру кешеніне жолдама алдым, ал Жарқайың ауданының әкімі Ж. Хамитовтан алғыс хатпен және ақшалай сыйлықпен марапатталдым. Әрине, мен бұған қуаныштымын! Осы жолдаманың арқасында "Сұңқар" сауықтыру кешеніне бардым, менің жаңа достарым мен құрбыларым пайда болды, ол жерде мен тамаша әсерлер мен жағымды эмоциялар алдым. Мен керемет демалдым! Лагерь ауысымы тез ұшып кетті, жаңа достар мен таныстармен қоштасқым келмеді. Енді менде ғылыми қызметпен айналысуға одан да көп мотивация бар! Мен еңбектің арқасында көп нәрсеге қол жеткізуге болатындығын түсіндім! Осы жаздың жазғы демалысы менің барлық жылдарымның ішіндегі ең әдемі және керемет болды!

Ақмола облысының әкіміне және Жарқайың ауданының әкіміне зор алғысымды білдіремін. "Ақмола облысы білім басқармасының Жарқайың ауданы бойынша білім бөлімі" ММ басшысы мен қызметкерлеріне Зеренді ауылына көлік ұйымдастырғаны үшін, демалысты ұйымдастыру кезеңінде және тікелей менің демалысыма көмектескені үшін алғысым шексіз. Барлығыңыздың арқаларыңызда бұл жаз мен үшін ең жарқын және әсем болды. Ауданымыздың барлық оқушыларына тамаша демалыс, жағымды және жарқын шуақты күндер тілеймін!

"Ақмола облысы білім басқармасының Жарқайың ауданы бойынша білім бөлімінің Отрадное ауылының негізгі орта мектебі" КММ оқушысы Айзере Жұманазарова.

Мен өз мақаламды Тассуат ауылының өміріндегі ең маңызды оқиғасына арнаймын - бұл Тассуат орта мектебін оқып бітірген барлық түлектерінің кездесуі. Біздің кішкентай кентіміз үшін көптен күткен кең ауқымдағы іс-шара ұзақ уақыт есте. Бұл іс-шараны ұйымдастыруға дейін ватсап желісінде "Ауылдастар Тассуат " тобы құрылды, оған барлығы, ауылдан шыққандар, тіпті тұрғылықты жерін әлдеқашан ауыстырған және жақын шет елдерде тұратындар бұл топқа кіріп, өзара хат алмасып, өздерінің жетістіктері мен табыстарымен. Топ ашылғаннан кейін барлығын Тассуат ауылында жиналуға шақырылды. Содан кейін түлектердің кездесуін ауылда өткізу идеясы келді, ол үшін ауыл тұрғындары үшін барлық қажетті қаражатты жинауы жоспарланған болатын. Сол кезде " Ауылдастар Тассуат" тобында 200-ге жуық адам болды және топтың негізгі бөлігі түлектердің кездесу идеясын белсенді түрде қолдады. Сол күннен бастап дайындық басталып, жиналған қаражатты бөлу және қажетті заттарды сатып алу басталды. Айта кету керек, тіпті қандай да бір себептермен немесе басқа себептермен мерекеге келе алмағандар да қаражат аударды. Олар әр сатып алуға қуанды, болып жатқан барлық оқиғалар туралы эмоцияларымен және әсерлерімен бөлісті. Олар аз сатып алған жоқ. Болашақта біздің ауылдың әлеуметтік өмір сүру деңгейін көтеруге, әл-ауқатты жақсартуға қатысты басқа да жобалар болуы мүмкін. Түлектермен "Тассуат ауылының Тәуба мешітіне" кілем сатып алынды. 9 шілде күні таңертең мұсылмандар үшін басты оқиғаға Құрбан айтқа орайластырылған ауылдық мешітте таңғы намазы өтті. Біздің ауылдық мешіттің кілемдері өзгерді және таңертеңгі намаз оқығандар үшін, жаңа кілемдерде тұру қандай жақсы болды. Түлектерге рахмет! Ет, палау және ұлттық тағамдардың басқа да түрлерін дайындауға арналған үлкен "Тай қазан" сатып алынды. Сондай-ақ ауылға арналған басқа да ас құралдары алынған болатын. Мектеп үшін үлкен музыкалық бағана сатып алында. Ауыл жастары үшін күндіз де, кешке де жиналуға болатын орындықтар мен орындықтар бар беседка орнатылды. Ауылдың ең кішкентай тұрғындары үшін ең басты оқиға күн батареясы бар шамдар түрінде жарықтандырылған балалар ойын алаңының ашылуы болды. Кішкентай тассуаттарға арналған алаң - жылдың ерекшелігі және біздің ауылдың бүкіл азаматтары үшін есте қаларлық және қымбат сыйы болды. Түлектердің кездесуі 9 шілде күні өтті. Ауылдан тыс жерде тұратын біздің түлектер алдын ала үш күн бұрын келіп, балалар алаңын орнату бойынша жөндеу, дәнекерлеу және құрылыс жұмыстарын бастады. Біздің ауылдың барлық қамқоршылары өткізілген жұмыстарға қатысты. Бір апта бойы түлектердің кездесуіне дайындалуға көмектескендердің барлығына үлкен рахмет. Дегенмен, ең жауапты жұмысты - балалар алаңын орнатуды өз мойнына алғандарды атап өткім келеді, олар біздің құрметті түлектер: Тассуат ауылының әкімі Рашит Тастемиров, ағайынды Данияр және Абзал Жамбаевтар, Талғат Жанәділов, ағайынды Жақсылық және Әсет Абельдиновтар, Бауыржан Оспанов, Ғабит Бабахумар және басқа да түлектер. Абзал Жамбаев 1999 жылы шыққан түлек - бүкіл жобаның идеялық жетекшісі, ол 2-3 күн бойы барлық дәнекерлеу жұмыстарын өзі жүргізді. Бауыржан Оспанов біздің 1996 жылғы түлегіміз "Ауылдастар Тассуат" тобын құрушы. Олар Нұр-сұлтан қаласында тұрады, бірақ күн сайын туған ауылында болып жатқанның бәрін білгілері келеді.

9 шілде, күндіз балалар алаңының ашылуы өтті, дәстүрлі қызыл лента кесіліп, аға буын алғыс сөздер айтты. Содан кейін, бай дастархан басында аға буын, ауылдың еңбек сіңірген тұрғындары, сондай-ақ Тассуат орта мектебі құрылғаннан бергі барлық түлектері жиналды. Қонақтар барлық ұрпақ түлектерінің кездесуін тойлауға байланысты түрлі тағамдар, салаттар және түрлі тәттілермен дәм татты. Жиналғандар көп жылдардан кейін көптен күткен кездесуге қуанды, мектеп жылдарындағы есте қалған оқиғаларымен бөлісті, әзілдеп, мектеп пен өз мұғалімдеріне арналған мерекелік сөздер айтты. Сол күні біздің чемпионымыз Теміртас Жүсіповтың құттықтау шарасы Державин қаласында өтті. Теміртас мереке қонақтарының арасында болды, ол біздің мектептің түлегі ғой. Тағы бір түлек - чемпион және мектеп пен ауыл мақтанышы Әсем Жанәділова өзінің қатысуымен мерекені қуантты. Ауылдың дәл ортасында олардың суреттері бар баннер орнатылды және онда: "Олар біздің мақтанышымыз!» деген сөздер жазылған болатын. Мерекені 80-90-2000 жылдардағы әндер жазылған дискотекамен аяқтадық. Барлығы биледі! Түн ортасында біздің мектептің түлегі, Нұр-сұлтан қаласынан келген кәсіпкер және бизнесмен Нұржан Қасымбеков демеуші болған мерекелік отшашу өтті. Отшашу балалар мен ересектерді де шын жүректен қуантты! Мерекенің жалғасы Есіл өзенінің жағасында болды. Барлық тілек білдірушілер өзен жағасындағы дискотекаға бара алды. Онда киіз үй орнатылып бай дастархан басында шай ішіп, бір-бірімен араласып отыруға мүмкіндік болды. Таңертеңге дейін түлектер өздерінің ең маңызды мерекелерін атап өтті, бұл олардың жадында ең жарқын және сиқырлы сәт болды. Керемет мерекені құруға және өткізуге үлес қосқан ең белсенді түлектер ауыл әкімінің мақтау қағаздарымен марапатталды. Тағамдарды дайындауға және үстелді жабдықтауға көмектескен біздің қыз - түлектерімізді атап өткіміз келеді! Барлығына ортақ іске қосқан үлестеріңіз үшін рахмет! Өз ісімізбен бірге біз бәрін жасай алатынымызды дәлелдедік. Біздің күшіміз – біздің бірлігімізде! Мектеп достығын сақтайық! Туған мектебімізді сақтайық! Ең бастысы – біздің туған және сүйікті Тассуатымызды қорғап, оның жетістіктері мен өркендеуін арттырайық! Барлығына амандық пен бақыт тілеймін!

Тассуат ауылының негізгі орта мектебінің ұйымдастырушысы Б.М. Жаманова

Қазақ халқының бүгінгі мәдениеті мен дүниетанымын тереңінен әрі жан-жақты түсіну үшін оның қайнарларын халқымыздың архетиптік санасындағы іздерінен іздеу яғни түріктер мен арғы-қазақ мифологиясынан бастап, ілкі түркілер мен ежелгі қазақтардың дәстүрлі мәдениетінен табу керек. Тұңғыш президент Н. Назарбаев ғасырлар тоғысының Түркі қағанатының 1450 жыл толуы қар-саңында жазылған «Тарих толқынында» еңбегінде былай деп жазды: «Біздің бәріміздің де мақтаныш етуімізге тұрарлық мол мұрамыз бар. Өйткені ата-бабаларымыз адамзат тарихында өшпес із қалдырып кеткен, Еуразия құрылығындағы халықтардың тағдырына орасан зор күшті әсер еткен» [1, 94 б.].

Музыкалық-фольклор халық өмірі мен тұрмысы, яғни этнографиясымен тығыз байланысты. Сол себепті оны музыкалық этнография деп те атап келеміз. Түркі тайпаларында ұжымдық орындаушылық дәстүр болмаған. Қазақ халқының музыкалық мәдениеті — монодиялық құбылыс. Оған көп болып ән салу, күй тарту, болмаса жыр жырлау тән емес. Эпикалық дәстүрі дамыған көшпелі елдерде жеке орындаушы, жеке басының өнерімен суырылып шыққан тұлғалар ғана бағаланған. Мұны ғылым тілінде монодиялық мәдениет деп атаймыз. Ол бүкіл түркі және шығыс әлеміне тән.

Салтқа байланысты фольклор үлгілері (бесік, шілдехана жыры, сыңсу, тойбастар, жоқтау, т.б.) салт-дәстүр шеңберінде ғана өмір сүреді. Олар өмір қажеттітгінен туып, қуаныш немесе қайғы үстінде ғана орындалған.

Дұрысында Қазақстанның әрбір аймағына тән музыкалық үн-әуендер бар. Тіпті арғы дәуірлерде әрбір ру-тайпаның өзіндік музыкалық үні болған. Антикалық замаңда болған көне ладтарды қазақ музыкасынан да көптеп кездестіруте болады.

Осылайша, Ақмола облысы әкімдігінің қолдауымен, Ақмола облыстық тарихи-өлкетану музейінің «Ақмола облысының аумағында сақталған қазақ халқының музыкалық-фольклорлық мұрасын ғылыми зерттеу» жобасы аясында музыкалық-этнографиялық кешенді ғылыми-зерттеу экспедициясы жоспарланған болатын. Экспедицияның маршруты бойынша бірінші Жарқайың ауданы зерттелетіні шешілді. Бұл экспедицияның мақсаты: Ақмола облысында сақталған рухани мұраны ұстанушы көзі тірі мұрагерлерде сақталған құндылықтарды жинау, сақтау, зерттеу.

  2022 жылдың 14 шілдесінде Жарқайың ауданының аудандық кітапханасында өткізілген зерттеудің қорытындылары жасалып, зерттеу барысында жиналған жәдігерлер тапсырылды. Сонымен қатар, экспедицияның зерттеуіне көмек көрсетіп, зерттеуге өз үлестерін қосқан Жарқайың ауданының тұрғындары алғыс хаттармен марапатталды. Марапатталғандардың зерттеуге қосқан үлестері:

• 1000 жылдық тарихы бар үзеңгіні табыс еткен Жарқайың ауданы Тассуат ауылының орта мектеп мұражайынан Д.М. Гафаров табыс етті;
• 60 және 80 жылдық тарихы бар қолдан кестеленген түскиізді, 60 жылдық тарихы бар қой жүнінен боялп басылған оюлы сырмақты, Кеңес дәуірі кезіндегі пілтелі майшамды Жарқайың ауданы Тассуат ауылының тұрғыны М.Хаю табыс етті;
• 1975 жылғы спорттық ойындардағы жеңіс үшін берілген кубокты Жарқайың ауданы Львовское ауылының тұрғыны С.Ф. Шварнев табыс етті;
• Осыдан 20 жыл бұрын Жарқайың ауданы Шойындыкөл ауылының «Ескі алты қорым» деп аталатын жерден тапқан б.з.д. 3-2 ғғ. Құрбан шалу тасын Жарқайың ауданы Шойындыкөл ауылының тұрғыны Л.Н. Долин табыс етті;
• ХІХ ғасырдың тасдиірменінің үстіңгі тасын Жарқайың ауданы Шойындыкөл ауылының тұрғыны С.Т.Аубакиров табыстады.

Сондай-ақ, «Туғанда дүние есігін ашады өлең, Өлеңмен жер қойнына кірер денең»- деп Абай атамыз айтып кеткендей «жоқтау айтудың» ғибратты мәнін табуға болатынын ұғындырады. Жоқтау тек шер шығару үшін ғана емес, өлім үстінде тіріге ой тастап, өнегелі өмір сүруге жетелеу үшін де жазылған. Қайғысын жырмен жеңілдететін ақындық қабілет әркімге бұйырмағандықтан жоқтауды ақындардың арнайы шығарып беруі де қазақы дәстүрде бұрыннан бар. Экспедицияның зерттеулер жүргізу барысында Жарқайың ауданының тұрғындары бұрыннан келе жатқан «Жоқтау айту» дәстүрімізді айтқан кезде зерттеушілердің көзіне жас шықты. Айтылған Жоқтаудың сөздерін зерттеушілер жазып алып, келешекте облыстық зерттеу жұмыстары аяқталған кезде, өткізілген зерттеуге арналған шығарылымға енгізілетіні туралы айтып кетті.

Жарқайың ауданын зерттеу барысында көптеген жәдігерлер табылып, олар не мектеп мұражайларында, не аудан тұрғындарының үйлерінде сақталып жатқаны анықталды. Осыған орай,  отырыста облыстық музей қызметкерлері ауданымызда өлкетану мұражайын ашуға ат салысатынын білдірді.

Халықтың тарихи естелігі – ғасырлар бойы мәдени мұраға салынатын, барлық адамзат өркениетінің мәдени топтарын, халықтың, ұлттың, этностың өзін сақтап қалудың негізі болып қалу факторы болып табылады.

Сөйтіп, Ақмола облысының аумағында сақталған қазақ халқының музыкалық-фольклорлық мұрасын ғылыми зерттеуді жүзеге асырудың мақсаты, тапсырмасы қазақстандықтардың қазіргі ұрпағына, Ұлы қазақ даласында өмір сүрген және өмір сүріп жатқан халықтың мәдени игілігін сақтау болып табылады.

"Жарқайың тынысы" газетінің редакторы, Б.Айтпаева.

Жарқайың ауданының әкімі Ж.К.Хамитовтың  2022 жылға бекітілген  парасаттылық мәдениетін ілгерілету жөніндегі жоспарды жүзеге асыру мақсатында, 2022 жылдың 7 шілдесінен 13 шілдесі аралығында ауданда келесі іс-шаралар өткізілді:

1. 2022 жылдың 13 шілдесінде Жарқайың ауданының ауыл шаруашылығы, жер қатынастары және кәсіпкерлік бөлімінде «Жемқорлық және адал бизнес» тақырыбы форматында қызметкерлердің арасында жиналыс өткізілді. Кездесу барысында сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-шаралар, сондай-ақ бизнесті жүргізу үшін зияндығы талқыланды. Отырысытың барысында ауданның бизнес өкілдерімен жұмыс бойынша тапсырма берілді.
2. Жарқайың ауданы Нахым ауылдық округі әкімінің аппаратында мемлекеттік қызметшілердің арасында «Мемлекеттік қызметшілердің арасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру» тақырыбында дөңгелек стол өткізілді.
3. Жемқорлыққа қарсы қылмыстың алдын алу, сондай-ақ сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру мақсатында, Жастар ресурстық орталығының басшысы «Құмсуат ауылы әкімінің аппараты» ММ мемлекеттік қызметшілерімен сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл проблемалары және олардың алдын алу әдістері туралы әңгімелесу өткізді.
4. Орталықтандырылған кітапхана жүйесінің қызметкерлері Жарқайың ауданының «Ішкі саясат, мәдениет, тілдерді дамыту және спорт бөлімі» ММ «жемқорлықтан сақтаныңдар» тақырыбында әңгімелесу форматында кездесу өткізді. Кездесуде жемқорлықтың алдын алу шаралары талқыланып, «таза ой» және «адал еңбек» түсініктері талқыланды.
5. Ішкі саясат, мәдениет, тілдерді дамыту және спорт бөлімінің бас маманы Жанат Мыңбаев халыққа қызмет көрсету қызметкерлерінің арасында сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарының алдын алу тақырыбында әңгімелесу өткізді.
6. Жергілікті теледидарда «Басшы сағаты» бағдарламасында ауыл шаруашылығы, жер қатынастары және кәсіпкерлік бөлімінің бас маманы Мұрат Берлібеков парасаттылық мәдениеті және адалдық туралы дәріспен сөз сөйледі.
7. «Адал көмек» жобасының аясында 2022 жылдың 13 шілдесінде «Ақмола облысы білім басқармасының Жарқайың ауданы бойынша білім бөлімінің әдістемелік орталығы» КММ әдіскері Г.Исаеваның қатысуымен «Жарқайың ауданы бойынша балалардың мектепке дейінгі ұйымдарының жұмысын ұйымдастыру» тақырыбында тікелей эфир өткізді.
8. «Жарқайың ауданы Тасөткел ауылы әкімінің аппараты» ММ азаматтық қауымдастықты сыбайлас жемқорлыққа қарсы қою мақсатында ағымдағы жылдың 5 шілдесінде Қазақстан Республикасы Президентінің 2022 жылғы 2 ақпандағы Жарлығымен бекітілген 2022-2026 жылдарға Сыбайлас жемқорлыққа қарсы концепцияның негізгі ережелерін түсіндіру бойынша ауылдық округтің тұрғындарымен ақпараттық-түсіндіру жұмысы өткізілді.

Жарқайың ауданынң әкімдігі.

Тұрғындардың табысын ұлғайту, кірісін көбейту бағытындағы мемлекеттік бағдарлама көптеген ақмолалық жастың өзі қалаған ісін тауып, тәжірибесін толықтыруына көмегін тигізуді.

2025 жылға дейін халықтың табысын арттыру бағдарламасы кешенді жоспарын жүзеге асыру аясында өңірде бірқатар жұмыстар атқарылды. «Алғашқы жұмыс орыны», «Мектеп бітірушілерге жастар тәжірибесі», «Ұрпақтар келісімі» сияқты жобалар өмірге белсенді енгізілуде.

Қазірдің өзінде 38 жас өзінің алғашқы жұмыс орнына орналасты. Бұл мектеп бітіріп, алғаш жұмыс іздеуші түлектерге, сондай-ақ, 29 жасқа дейінгі жұмыссыз жастарға арналған жоба. Бұл жобаға қатысу үшін диплом болуы міндетті емес екендігі маңызды және қолайлы. Бұрын жоба бір жылға 20 айлық есептік көрсеткіші  көлемінде немесе 60 мыңнан астам ғана теңге болса, бұл күндері оның ұзақтығы 18 айға дейін ұзартылды. Сол сияқты, жас қызметкердің жалақысы 30 айлық есептік көрсеткіш немесе 91 890 теңге болды. Мұндай жалақы жұмысқа жаңа орналасқан жас жігіттер мен қыздар үшін тәжірибе жинақтап, кәсіпорындағы жұмыс орнында тұрақтап қалуға үлкен мүмкіндік береді. Биылғы жылы осы «Алғашқы жұмыс орыны»  жобасы бойынша жүзге тарта жасты жұмысқа орналастыру жоспарлануда.

Мемлекеттік бағдарламаның тағы бір бағыты – «Жастар тәжірибесі» тек қана олардың табыс көлемін ұлғайту емес,  мамандық таңдауына, алғашқы еңбек тәжірибесін жинауына мүмкіндік жасауға арналған. Жұмыспен қамту орталығы арқылы тәжірибе толықтыруы үшін 133 жас кәсіпорындарға жіберілді. Жоба аясында олар жыл бойы өз мамандықтары бойынша жұмыс жасап, 30 айлық есептік көрсеткіш көлемінде  90 мың теңгеден астам  жалақы алатын болады. Жалпы, барлығы 523 адамды тәжірибе алуға жіберу жоспарланып отыр.

Облыстық әлеуметтік бағдарламалар және жұмыспен қамту басқармасының қолға алған тағы бір жобасы «Ұрпақ келісімі» деп аталады. Оған 29 жасқа дейінгі, оқу орындарын соңғы екі жыл ішінде бітірген түлектер қатыса алады. Оның ұзақтығы  6 ай, жалақысы 30 айлық есептік көрсеткіш көлемінде. Одан кейін жас адамға тұрақты жұмыс орны ұсынылады немесе ол зейнеткерлікке шығатын адамның орнын басады. Әзірге бұл жобаға  Бурабай, Атбасар, Біржан сал аудандары, Қосшы қаласының тұрғындары ғана қатысуда. Жыл аяғына дейін 23 жас адам атысуы керек.

Бұл жобалардан басқа облыста жаңа бизнес-идеяларын жүзеге асыруға ұмтылған  жастарға көмек беретін жобалар баршылық. Ондай жастарға мемлекеттен 400 айлық есептік көрсеткіш – 1 225 200 теңге көлемінде  қайтарымсыз грант беру қарастырылған. Ағымдағы жылы 487 ақмолалыққа  596,7 миллион теңге бөлу жоспарланған. Оның ішінде 260 грант жастарға берілмек. Қазірдің өзінде 21 адам грантқа ие болып, өз жобаларын өмірге енгізуге кірісті.

"Акмолинская правда" газетінің тілшісі Айдана Сәдуақасова.

Ақпарат дереккөзі: https://arka-azhary.kz/2022/07/16/ba-darlama-birneshe-zhobadan-t-rady/