Өнеркәсіптік меншіктің құқықтық негіздері
Қазақстанның мемлекеттік егемендікке ие болған уақытында өнеркәсіптік меншік объектілерін қорғау жүйесі қалыптасты, атап айтқанда, өнертабыстар, пайдалы модельдер, өнеркәсіптік үлгілер, тауар белгілері, қызмет көрсету белгілері, тауар шығарылған жердің атаулары, селекциялық жетістіктер, интегралдық микросхемалар топологиялары ұзақ мерзімді нарықтық инфрақұрылымның ажырамас элементі болып табылады.
Бұл жүйені дамыту еңбекті және капиталды көп қажет ететін өндірістерден технологиялық және ғылымды көп қажет ететін өндірістерге көшу үшін қажетті жағдайлар жасау бөлігінде мемлекеттік өнеркәсіптік саясаттың стратегиялық міндеттерін шешуде маңызды.
Зияткерлік меншік объектілерінің жекелеген түрлерін қорғауға арналған заңнама әр түрлі деңгейдегі нормативтік құқықтық актілердің едәуір үлкен ауқымын білдіреді. Нормалардың салалық байланысы да әр түрлі. Рәсімдік, әкімшілік-құқықтық, қылмыстық-құқықтық нормалар зияткерлік меншік объектілеріне азаматтық құқықтардың пайда болуы мен іске асырылуы үшін жағдай жасауға арналған.
Өнеркәсіптік меншіктің өзекті және негізгі объектісі өнертабыс болып табылады. АҚШ әйгілі патенттік құқық зерттеушісі Питер Розенберг «өнертабыс дегеніміз-адам ойлап тапқан және жасаған нәрсе» дейді. Позицияны салыстырмалы түрде нақтылауды қалап, ол «өнертабыс бұрын болмаған нәрсені жасау мен жасауды білдіреді. Ашылу-бұл бұрын болған, бірақ белгісіз нәрсе».
1992 жылдан бастап бүгінгі күнге дейін Қазақстан Республикасында зияткерлік меншік мәселелерін реттеудің нормативтік-құқықтық негізі қалыптасты, шығармашылықтың неғұрлым маңызды объектілерінің мәртебесі айқындалды, зияткерлік меншіктің жекелеген объектілері бойынша арнайы заңнама қабылданғаннан кейін заңнаманың мүлдем жаңа кіші саласы қалыптасты және дамуда, сондықтан айтарлықтай дәрежеде патенттік заңнаманың қазіргі заманғы өлшемдер бойынша ұзақ қолданылу кезеңін қорыту, тауар таңбалары жөніндегі заңнаманы жетілдіру, тұтастай алғанда зияткерлік меншікті қорғау жөніндегі жүйені құру бойынша жұмыстың жалғасы болып табылады.
Ақмола обысы әділет департаментінің Есіл ауданаралық әділет басқармасы
